Röntgen filmlerinin çekimi için, hususi olarak oluşturulmuş odalar içine monte edilmiş röntgen ışını sağlayan cihazlar gerekebilir. Hastanın yatırılacağı masa, çekilecek filmin şekline göre değişiklik arz edebilir.
Alm. Radiologie (f), Fr. Radiologie (f), ing. Radiology. Röntgen ışınlarından istifade ederek bedenin iç organlarındaki hastalıkların teşhisi ve röntgen, gamma gibi başka iyonize radyasyon metodları ile bu hastalıkların tedâvisi ile de uğraşan tıp ilminin bir dalı. Radyoloji iki ana bölümde ele alınır. Birincisi tanı radyolojisi, ikincisi tedâvi radyolojisi, yâni radyoterapidir.
Röntgen ışınları, 1895 yılında Wilhelm Conrad Röntgen tarafından bulunmuştur (Bkz. Röntgen ışınları). Röntgen ve ya X ışınlarının bulunmasından 20 yıl sonra uygulamada çok aşırı değişik metodlar bulunmuştur. Meselâ; 1912 yılında kimografi tekniği (iç organların hareketinin incelenmesi), 1930 yılında pyelografi yada urografi tekniği (idrar yollarının filminin çekilmesi), 1939 yılında radyoizotoplar, 1947 yılında ise betatron ve radyoaktif kobalt bulunmuştur.
Tatbikatta röntgen ışınları yumuşak ve sert olarak ikiye ayrılır. Yumuşak x ışınlarının frekansı düşük, dalga boyu uzundur. sert x ışınlarının ise dalga boyu kısa, frekansı yüksektir. Sertliğinin çok olması x ışınlarının en büyük özelliği olup, cisimlerin içine girebilme özelliği ile doğru orantılıdır. içinden geçtikleri cismin atom ağırlığının artarak çoğalması, x ışınlarının bu özelliğini azaltır. x ışınları atom ağırlığı fazla olmayan kalın maddelerin içinden çok pratik geçebilirler.
Vücutta maksimum kemikteki kalsiyum, en az da hava, x ışınını absorbe eder (emer). Kan, kas ve yağ dokusu bu ikisinin arasında yer alır. ihtivâ ettikleri kalsiyum miktarı fazla olan kemikler, filmde en ince ayrıntılarına kadar net şekilde görünür. Meselâ kemiklerdeki çatlaklar kolaylıkla röntgen filminde tespit edilirler. Akciğerlerdeki herhangi bir anormal hâdise, lezyon (meselâ bir apse), içindeki hava itibariyle siyah-beyaz görüntü biçiminde kolaylıkla tespit edilirler. Barsak tıkanmalarında da gaz-mt.iyi seviyesi, siyah-beyaz görüntü vererek, barsağın şiş ve tıkanık halkalarını ortaya çıkarır.
Röntgen filmlerinin çekimi için, hususi olarak oluşturulmuş odalar içine monte edilmiş röntgen ışını sağlayan cihazlar gerekebilir. Hastanın yatırılacağı masa, çekilecek filmin şekline göre değişiklik arz edebilir. Röntgen ışınlarının tespiti normal fotoğraf çekimi şeklindedir. Asetat selüloz üzerine yayılan gümüş bileşiği eriyiği, röntgen ışınlarına duyarlıdır. Film banyodan sonra incelemeye hazır vaziyete gelir. Röntgen ışınları vücûdun kalın kemikli kısımlarında yansıma yaparak filmde istenmeyen gölgeler meydana getirir. Bu gölgelenmeleri önlemek için yansıyan ışınları yutan kurşun şeritlerden yapılmış elek levhalar kullanılır. Bu elekler, röntgen tüpü ile gövde içinde yer alır. bedenin kafa ve kalça gibi kısımlarında üç boyutlu görüntü elde etmek için, röntgen tüpüne iki konumdan tespit yaptırılır. Bu işlerin yapılabilmesi için röntgen cihazının tereoskopik film çekme düzenine sâhip olması lâzımdır. Röntgen şuâları, yoğunluğu farklı dokulara göre filmde iz bırakır. Az iz bırakan organlara dışardan hususi maddeler verilerek sun’î şekilde yoğunlaştırılır. Meselâ, metresideyi görünür hâle getirebilmek için baryum sülfat eriyiği; kalın barsak filmi için baryum sülfatın reçine ile karışmış eriyiği; dolaşım sistemiyle kılcal bölgelerin filmi için iyotlu tabii bileşikler; omurilik ve bronşların filmi için de iyotlu natürel yağ ya da etiliyodofenil undesilat eriyiği kullanılır. bu gibi maddelere radyoopak madde ismi verilmekte. Bu maddelerle yapılan röntgen tetkik yolları, tatbik edildiği sahaya göre değişik isimler alır. Meselâ; miyelografi (omurilik filmi çekme tekniği), angiorafi (damar filmi), kolesistografi (safrakesesi filmi), urografi yahut piyelografi (böbrek ve idrar yöntemleri filmi) gibi. Piyelografi ve anjiyografi, yerlerini hareketli sinema filmlerine benzer röntgen filmlerine terk etmeye başlamıştır.
Röntgen filmleri, oldukça çok hastalığın teşhisinde epey bir önem taşımaktadır. Hattâ bâzı pozisyonlarda sâdece röntgen filmleriyle kesin teşhis konabilmektedir. Kırıklar, çıkıklar, akciğer apsesi, mide delinmesi, barsak tıkanması bunlardan sâdece birkaçıdır. Röntgen film ve tekniklerinin teşhis ve tedâvideki öneminden ötürü radyoloji bir ihtisas dalı hâline gelmiştir. Bu dalda ihtisas yapmış olan hekimlere, radyolog denmektedir.
Röntgen ışınlarının tıptaki bir uygulaması da radyoskopidir. kamu içinde “ayna” olarak da isimlendirilen bu teknikte; röntgen ışınları neşreden bir kaynakla floresan bir ekran içinde bulunan bir insanın herhangi bir organının var ekranda (fluoroskopi ve ya radyoskopiyle) direkt doğruya tetkiki söz konusudur.
Kaynak: Radyoloji nedir?
Bize danışın http://www.hastalikdanis.com/radyoloji-nedir/
Hastalıklarla ilgili soru cevap, Sifali Bitkiler, Bitkisel Ürünler
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder